Μια μέρα σαν τη σημερινή, στις 22 Δεκεμβρίου του 1895, η Anna Bertha, σύζυγος του Γερμανού φυσικού Wilhelm Röntgen αναφώνησε τρομαγμένη:
“Έχω δει τον θάνατό μου!”
Ο Röntgen μόλις είχε βγάλει την πρώτη ακτινογραφία της ιστορίας, που έδειχνε το αριστερό χέρι της συμβίας του με την βέρα της.
Απέδειξε ότι οι ακτίνες Χ (ή ακτίνες Ρέντγκεν, όπως λέγονται προς τιμήν του) διαδίδονται σε ευθεία γραμμή και δεν είναι δυνατό να διαθλαστούν ή να ανακλαστούν και δεν επηρεάζονται από τα ηλεκτρικά μαγνητικά πεδία. Τις ανακάλυψε καθώς έκανε πειράματα για τη σπουδή της ηλεκτρικής αγωγιμότητας των αερίων, στο Βίρτσμπουργκ.
Τις ονόμασε ακτίνες Χ από το γνωστό μαθηματικό σύμβολο του αγνώστου, γιατί πράγματι ήταν κάτι άγνωστο, αφού κανένας δεν καταλάβαινε ποιες ήταν αυτές οι εκπληκτικές ακτίνες
Γι αυτό κι όταν του απονεμήθηκε το πρώτο Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1901, έγραψαν για την ανακάλυψή αυτών των "αξιοσημείωτων ακτίνων".
Ο Röntgen κατάλαβε πάντως γρήγορα ότι οι ακτίνες αυτές μπορεί να χρησιμεύσουν στην ιατρική και αμέσως έστειλε επιστολές σε γιατρούς στην Ευρώπη. Η ανταπόκριση ήταν άμεση. Ο John Hall-Edwards την επόμενη χρονιά, αρχικά ραδιογράφησε μια βελόνα που ήταν κολλημένη στο χέρι ενός συνεργάτη του και λίγο μετά τις χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης. Σχεδόν την ίδια εποχή λήφθηκε και η πρώτη ιατρική ακτινογραφία, στον Καναδά, από τον καθηγητή John Cox, για να βρει μια σφαίρα στο πόδι ενός άνδρα. (βλ. https://tinyurl.com/y686kaeq)
Το κακό ήταν ότι οι επιστήμονες δεν κατάλαβαν αμέσως ότι αυτές οι θαυματουργές ακτίνες είχαν και κινδύνους (όπως κι η Κιουρί με τη ραδιενέργεια). Οπότε άρχισαν να εμφανίζονται οι επιπλοκές, καρκίνος του δέρματος, εγκαύματα κτλ, αλλά έπρεπε να περάσουν 50 χρόνια για να κατανοηθεί και να εκτιμηθούν σωστά οι βλάβες από τη χρήση τους.
Πάντως 2 εβδομάδες αργότερα μετά την ανακάλυψη, οι New York Times έγραψαν άρθρο για την «υποτιθέμενη ανακάλυψη του πώς να φωτογραφίζεις το αόρατο!» Βέβαια ο κόσμος αυτό που σκέφτηκε δεν ήταν η ιατρική χρήση αλλά κάτι πιο σκαμπρόζικο: αφού μπορούσαν να δουν μέσα από το δέρμα, άρα μπορούσαν να δουν και μέσα από τα ρούχα, δηλαδή και τα εσώρουχα των γυναικών! Οπότε τις κατηγόρησαν και για "πονηρές".
Προφανώς τα πρώτα χρόνια οι ακτίνες χρησιμοποιήθηκαν και για "ψυχαγωγικούς σκοπούς", όπως έγινε και με άλλες ανακαλύψεις, για παράδειγμα με τα ηλεκτρικά πειράματα του Michael Faraday που χρησιμοποίησαν ρεύμα για να προκαλούν μυϊκές συσπάσεις ή άλλα οπτικά/αισθητηριακά εφέ
Ο Röntgen πάντως δεν έγινε εκατομμυριούχος, γενικά δεν έβγαλε λεφτά, το αντίθετο μάλιστα. Ποτέ δεν κατοχύρωσε τα δικαιώματα για τις ακτίνες Χ, για τις οποίες θεωρούσε ότι θα έπρεπε να είναι ελεύθερα προσβάσιμες σε επιστήμονες και στην ιατρική. Χάρισε ακόμη και τα χρήματα που πήρε από το Νόμπελ σε μία επιστημονική κοινότητα. Όμως το παράκανε είναι η αλήθεια, καθώς πέθανε μπατίρης, το 1923.
VIA@ΓΙΩΤΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
