ζωή από παλιές φωτογραφίες

Ποιος είπε ότι ο χρόνος απαλύνει το πόνο;

οικογένεια 

ΚΩΣΤΑ  Θ. ΠΑΠΠΑ

 

70 χρόνια

Κουρκουμάς ιδιότητες, παρενέργειες και ημερήσια δόση
Γράφτηκε από τον  Τόνι Νζέιμ Κατηγορία: Βότανα-Μπαχαρικά

Ο κουρκουμάς (Turmeric ή Curcuma longa) χρησιμοποιείται για τις θεραπευτικές του ιδιότητες εδώ και 4.000 χρόνια στον Βεδικό πολιτισμό της Ινδίας, όταν ο κουρκουμάς ήταν το κύριο μπαχαρικό, κατέχοντας επίσης θρησκευτική σημασία. Στην Ελληνο-αραβική ιατρική του 1ου μΧ. αιώνα, βασισμένη στις διδασκαλίες του Ιπποκράτη, Γαληνού και Αβιτσιανού και στα τέσσερα ταμπεραμέντα της Αγιουβέρδα, o κουρκουμάς χρησιμοποιούνταν ως χολαγωγό στον ίκτερο, καθώς και εξωτερικά σε έλκη και φλεγμονές. Σήμερα, ο κουρκουμάς χρησιμοποιείται ευρέως στη μαγειρική και αποτελεί βασικό συστατικό του μείγματος κάρυ (σε ποσοστό 20-30%), από όπου προέρχεται η γεύση και κίτρινο χρώμα του μείγματος. Χρησιμοποιείται επιπλέον στη μουστάρδα και στο χρωματισμό κάποιων βουτύρων και τυριών. Ως πρόσθετο τροφίμων έχει τον κωδικό Ε100.
Ο κουρκουμάς προέρχεται από το ρίζωμα το φυτού Curcuma longa, που ανήκει στην οικογένεια των Zingiberaceae και είναι αυτοφυές σε τροπικές περιοχές της Νότιας Ασίας. H ρίζα του έχει έντονη πικρή γεύση και πορτοκαλοκίτρινο χρώμα. Τον κουρκουμά τον συναντάμε επίσης και με άλλες ονομασίες όπως κουρκούμη, κιτρινόριζα, χρυσόρριζα. Ο κουρκουμάς έχει σημαντική διατροφική αξία γιατί είναι πλούσιος σε φυτικές ίνες και θρεπτικά συστατικά όπως μαγγάνιο, σίδηρο, χαλκό και κάλιο.  

Στο γένος Curcuma διακρίνουμε πάνω από 36 ειδή, εκ των οποίων τα σημαντικότερα είναι τα ακόλουθα:
Curcuma aromatica Salisb (Αρωματικός κουκουμάς)
Curcuma longa L. (Κοινός κουρκουμάς)
Curcuma kwansgsiensis
Curcuma zedoaria
Κουρκουμάς οφέλη
Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες η πρόσληψη κουρκουμά ή κουρκουμίνης, μια φυσική χρωστική ουσία που εμπεριέχεται στον κουρκουμά, ωφελεί σε:
Στομαχικές ενοχλήσεις (δυσπεψία)
Οστεοαρθρίτιδα
Πρόσθια ραγοειδίτιδα
Καρκίνο του παχέος εντέρου
Κίνδυνο καρδιακής προσβολής μετά από χειρουργική επέμβαση παράκαμψης
Νόσος του Crohn
Ουλίτιδα
Προδιάθεση διαβήτη (άτομα με προδιαβήτη, να μην αναπτύξουν διαβήτη)
Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
Ομαλό λειχήνας
Νεφρίτιδα του Λύκου
Ρευματοειδή αρθρίτιδα
Δερματικά τραύματα που οφείλονται σε καρκίνο
Φυματίωση
Ελκώδη κολίτιδα
Χοληστερόλη
Κουρκουμάς παρενέργειες
Σύμφωνα με μελέτες ο κουρκουμάς είναι ασφαλής όταν λαμβάνεται από το στόμα ή εφαρμόζεται στο δέρμα έως και 8 μήνες.
Ο κουρκουμάς συνήθως δεν προκαλεί σημαντικές παρενέργειες. Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι μπορούν να παρουσιάσουν στομαχικές διαταραχές, ναυτία, ζάλη, ή διάρροια.
Ειδικές προφυλάξεις και προειδοποιήσεις:
Εγκυμοσύνη και θηλασμός: Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, ο κουρκουμάς θεωρείται ασφαλής όταν καταναλώνεται σε ποσότητες που βρίσκονται συνήθως στα τρόφιμα. Ωστόσο, δεν είναι ασφαλής όταν λαμβάνεται από συμπληρώματα διατροφής κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για να αξιολογηθεί η ασφάλεια από την πρόσληψη συμπληρώματος κουρκουμά κατά τη διάρκεια του θηλασμού. Για αυτό είναι προτιμότερο να μην χρησιμοποιείται στο θηλασμό.
Η κατανάλωση κουρκουμά αντενδείκνυται στις εξής περιπτώσεις:
Προβλήματα της χοληδόχου κύστης
Αιμορραγικά προβλήματα (επιβραδύνει την πήξη του αίματος)
Διαβήτη (η κουρκουμίνη μπορεί να μειώνει το σάκχαρο στο αίμα σε άτομα με διαβήτη)
Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
Ορμονικές διαταραχές (ο κουρκουμάς δρα σαν οιστρογόνο)
Υπογονιμότητα
Έλλειψη σιδήρου (μεγάλες ποσότητες κουρκουμά μπορούν να εμποδίσουν την απορρόφηση του σιδήρου)
Χειρουργική (επιβραδύνει την πήξη του αίματος)
Αντιπηκτικά/αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα
Κουρκουμάς αγορά
Ο κουρκουμάς είναι διαθέσιμος σε καταστήματα με μπαχαρικά-βότανα, με βιολογικά προϊόντα και σε ορισμένα φαρμακεία, στις εξής μορφές:
Κάψουλες που περιέχουν σκόνη
Υγρό εκχύλισμα
Βάμμα
Σκόνη
Χυμό
Επειδή η βρομελίνη (πρωτεϊνολυτικό ένζυμο) αυξάνει την απορρόφηση και την αντιφλεγμονώδη δράση της κουρκουμίνης, συχνά συνδυάζεται με προϊόντα κουρκουμά.
Κουρκουμάς δοσολογία 
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, για τους ενήλικες η ημερήσια δόση κουρκουμά, όταν λαμβάνεται από το στόμα είναι:
Σκόνη ριζώματος κουρκουμά: 450 mg κουρκουμίνης έως 3 γρ., διαιρεμένη σε 2 ή περισσότερες δόσεις.
Τυποποιημένη σκόνη (κουρκουμίνη): 400-600 mg, διαιρεμένη σε 3 δόσεις την ημέρα
Ξηρού ριζώματος κουρκουμά: 1 με 1,5 γρ. αφού εμβρεχθεί σε χλιαρό νερό για 15 λεπτά και να καταναλωθεί δυο φόρες την ημέρα. Αντιστοιχεί περίπου σε ένα κουταλάκι του γλυκού.
Υγρό εκχύλισμα κουρκουμά (1: 1): 30 με 90 σταγόνες την ημέρα
Βάμμα κουρκουμά (1: 2): 15 - 30 σταγόνες, διαιρεμένη σε 4 δόσεις την ημέρα
Για θεραπευτικές καταστάσεις (δυσπεψία, ρευματοειδή αρθρίτιδα, οστεοαρθρίτιδα κ.α.) θεωρούνται δόσεις κουρκουμά από 2 - 3 γρ. διαιρεμένη σε δυο με τέσσερις δόσεις ημερησίως.
Υπολογίζεται ότι στην Ινδία, η μέση ημερησία κατανάλωση κυμαίνεται στα 2-2,5 γρ. σκόνης κουρκουμά, που αντιστοιχεί σε 60-200 mg κουρκουμίνης την ημέρα.
Δεν συνιστάται για μικρά παιδιά κάτω των δύο ετών. Τα συμπληρώματα κουρκουμά δεν έχουν μελετηθεί σε παιδιά, οπότε δεν υπάρχει συνιστώμενη δόση. Για τα μεγαλύτερα παιδιά και άτομα άνω των 65 ετών, ξεκινήστε με μια χαμηλή δόση. 
Σύμφωνα με έρευνα, η πιπερίνη που είναι δραστικό συστατικό του μαύρου πιπεριού αυξάνει σημαντικά την βιο-διαθεσιμότητα της κουρκουμίνης κατά 2000%.
Χρήσεις κουρκουμά στη μαγειρική
Φτιάξτε το δικό σας κάρυ: με 2 κουταλιές της σούπας κύμινο, 2 κουταλιές της σούπας κάρδαμο, 2 κουταλιές της σούπας κόλιαντρο, ¼ φλιτζάνι κουρκουμά, 1 κουταλιά της σούπας ξερή μουστάρδα και ένα κουταλάκι του γλυκού καγιέν. Αναμείξτε όλα τα υλικά μαζί και φυλάξτε το μείγμα κάρυ σε αεροστεγές δοχείο.
Όταν βράζετε ζυμαρικά ή ρύζι μπορείτε να προσθέσετε λίγο κουρκουμά στο νερό που βράζετε.
Η γεύση του κουρκουμά ταιριάζει καταπληκτικά στα λαδερά ή στα ψητά λαχανικά και στις πατάτες.
Όταν αισθανόσαστε το κρυολόγημα να πλησιάζει ή είσαστε ήδη κρυωμένοι, σε ένα φλιτζάνι τσαγιού ζεστό νερό, ανακατέψτε μισό κουταλάκι γλυκού κουρκουμά με ένα κουταλάκι μέλι. Πιείτε το ζεστό μέχρι και τρεις φορές την ημέρα.
Βάψτε τα αυγά σας το Πάσχα με κουρκουμά και θα αποκτήσουν ένα χρυσαφένιο χρώμα. Απλά βράστε τον κουρκουμά σε λίγο νερό (με λίγο ξύδι προστίθεται) επί περίπου 15 λεπτά. Αφήστε το μείγμα να κρυώσει, σουρώστε το υγρό σε κύπελλα (πχ. γιαουρτιού) και στη συνέχεια βυθίστε τα αυγά.
Προσθέστε κουρκουμά σε πατατοσαλάτα με αυγό και θα σας δώσει ωραίο άρωμα και μια έντονη κίτρινη απόχρωση στη σαλάτα σας.
Ανακατέψτε καστανό ρύζι με σταφίδες και κάσιους με μια πρέζα κουρκουμά, κύμινο και κόλιαντρο.
 
Ένα κουταλάκι του γλυκού κουρκουμά 3 γρ. περιέχει:
 Νερό 
(gr.)
0.4
 Ενέργεια
(Kcal)
9
 Πρωτεΐνες
(gr.)
0.3
 Λιπαρά
(gr.)
0.1
 Υδατάνθρακες
(gr.)
2
 Φυτικές Ίνες
(gr.)  
0.7
 Ασβέστιο
(mg)
5
 Σίδηρο
(mg)
1.6
 Μαγνήσιο
(mg)
6
 Φώσφορο
(mg)
9
 Κάλιο
(mg)
62
 Νάτριο
(mg)
1
 Ψευδάργυρο
(mg)
0.14
 Βιταμίνη C 
(mg)
0
 Θειαμίνη 
(mg)
0.002
 Ριβοφλαβίνη
(mg)
0.004
 Νιασίνη
(mg)
0.041
 Βιταμίνη B-6
(mg)
0.06
 

Πηγή: http://www.mydiatrofi.gr
Σε περίπτωση αναδημοσίευσης αυτού του άρθρου, ο παραπάνω σύνδεσμος ΠΡΕΠΕΙ να είναι ενεργός και ΔΕΝ επιτρέπεται να αφαιρεθεί.

μελισσόχορτο, ένα μικρό θαύμα της οικογένειας των βοτάνων.

Λένε πως οι αλχημιστές χρησιμοποιούσαν το μελισσόχορτο για να φτιάξουν ελιξήρια νεότητας. Το ταπεινό αυτό βότανο, που φυτρώνει στις πλαγιές περιοχών της χώρας είναι ένα μικρό θαύμα της οικογένειας των βοτάνων.

Με άρωμα λεμόνι το μελισσόχορτο, ή βάλσαμο λεμονιού, βάλσαμο κεριού μέλισσας, όπως είναι γνωστό, αρχίζει να γίνεται περισσότερο γνωστό και να χρησιμοποιείται. Οι θετικές του ιδιότητες για την υγεία οφείλονται τόσο στα πτητικά έλαια, τις τανίνες, τα φλεβανοειδή και τις πολυφαινόλες, όσο και στα αιθέρια έλαια που περιέχει.

Ποια τα οφέλη του μελισσόχορτου στην υγεία μας;

Χαλαρώνει το μυαλό

Μέσα στο πέρασμα των αιώνων το μελισσόχορτο είναι δημοφιλές στην αρωματοθεραπεία. Το γλυκό του άρωμα προωθεί την αίσθηση της χαλάρωσης και της ηρεμίας. Τα περισσότερα «γλυκά» έλαια έχουν το ίδιο όφελος.

Βοηθά τον ύπνο

Σύμφωνα με έρευνες, είναι ένα από τα βότανο που ενθαρρύνει πιο ξεκούραστο ύπνο. Μια μελέτη διαπίστωσε πως γυναίκες, που βρίσκονται σε εμμηνόπαυση και έχουν διαταραχές, κοιμούνται πολύ καλύτερα μετά από την κατανάλωση μελισσόχορτου.

Κάνει το δέρμα να δείχνει νεότερο

Συχνά εμφανίζεται ως συστατικό καλλυντικών, διότι έχει καταπραϋντική επίδραση στο δέρμα. Η πρώτη καλλυντική του χρήση έγινε το 1300, όταν η βασίλισσα της Ουγγαρίας το χρησιμοποιούσε για να «σβήσει» τις ρυτίδες.

Οξύνει τη μνήμη

Μπορεί να δρα ως χαλαρωτικό του μυαλού, ωστόσο, μελέτες έδειξαν πως βελτιώνει τη μνήμη ανεξαρτήτως ηλικίας. Νέοι και ηλικιωμένοι, που το δοκίμασαν σε έρευνα, παρουσίασαν καλύτερες επιδόσεις στην επίλυση προβλημάτων και στη θύμηση.

Ισχυρό αντιοξειδωτικό

Το μελισσόχορτο είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά που κρατούν τα κύτταρα «ασφαλή» από τις ελεύθερες ρίζες.

Διατηρεί το σάκχαρο σε φυσιολογικά επίπεδα

Πολλά βότανα βοηθούν στην εξισορρόπηση του σακχάρου. Ερευνα υποστηρίζει πως λαμβάνοντάς το σε σταθερή βάση βοηθά την διατήρηση των επιπέδων αυτού και περιορίζει την αντίσταση της ινσουλίνης.

Σε γενικές γραμμές το μελισσόχορτο θεωρείται ένα ασφαλές φυτό, ωστόσο, μπορεί να υπάρξει αλληλεπίδραση με φάρμακα για τον θυροειδή ή ηρεμιστικά. Καλό, λοιπόν, θα ήταν να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας σε περίπτωση που θέλετε να το καταναλώσετε. Επίσης, δεν ενδείκνυται για εγκυμονούσες και θηλάζουσες.

Πηγή:  iefimerida.gr 

Σύμβολο δύναμης κι ελευθερίας, κομμάτι ιστοριών εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η αλήθεια είναι πώς ο «κακός λύκος» χρειάζεται πολύ περισσότερη προστασία από ότι εμείς. Κάποτε ήταν το θηλαστικό με τη μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση στον πλανήτη, καλύπτοντας σχεδόν όλο το βόρειο ημισφαίριο. Σήμερα, εξαιτίας της συστηματικής του εξόντωσης συναντάται σε μικρούς πληθυσμούς στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ιταλία, στις σκανδιναβικές χώρες και στα ανατολικά της Ευρώπης. Πρόσφατα επανεμφανίστηκε στην Γαλλία, στην Ελβετία και στην Γερμανία. Στην Ελλάδα η εξάπλωσή του εκτείνεται σε όλο σχεδόν το ηπειρωτικό ανάγλυφο της χώρας, βόρεια της Βοιωτίας. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 700 άτομα σε πολλές μικρές και απομονωμένες μεταξύ τους ομάδες, με εντονότερη παρουσία σε σημεία όπου υπάρχει νομαδική κτηνοτροφία ή όπου υφίστανται ακόμη μεγάλα ορεινά συγκροτήματα χωρίς έντονη ανθρώπινη παρουσία.

Αλλαγή ώρας: Αλλάζει η ώρα τα ξημερώματα της Κυριακής 25-10-2015

Αλλαγή ώρας: Αλλάζει η ώρα τα ξημερώματα της Κυριακής 25-10-2015

Μία επιπλέον ώρα ύπνου θα κερδίσουμε το πρωινό της Κυριακής 25 Οκτωβρίου, οπότε θα αρχίσει να ισχύει η χειμερινή ώρα.

Η ώρα για το χειμώνα αλλάζει πάντα την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Φέτος η ώρα θα αλλάξει στις 25 Οκτωβρίου και ώρα 4:00 τα ξημερώματα της Κυριακής, γυρνώντας τα ρολόγια μία ώρα πίσω, δηλαδή να δείχνουν 3:00

Ενδεικτικές προσεχείς χειμερινές αλλαγές ώρας:

2015 αλλαγή ώρας: την Κυριακή στις 25 Οκτωβρίου

2016 αλλαγή ώρας: την Κυριακή στις 30 Οκτωβρίου

2017 αλλαγή ώρας: την Κυριακή στις 29 Οκτωβρίου

Σααδή Σιραζί

Η μετάφραση είναι του εκ Σμύρνης δικηγόρου, πεζογράφου και ποιητή Μιχαήλ Αργυρόπουλου (1862-1943), ο οποίος μετά το 1922 εγκατεστάθη στην Αθήνα.

Νομίζω ότι αξίζει να το παραθέσω.

Ποικίλη Στοά - 1914

Ο Βασιληάς Αλέξανδρος

Είχαν ποτέ ρωτήσει

τον Βασιληάν Αλέξανδρον τον Ελληνα καμπόσοι:

- Πώς τόσες χώραις μπόρεσε μονάχος να σκλαβώση σ' Ανατολή και Δύσι,

μια που δεν είχε τόσο βιός, και γη και ζωή κι ανθρώπους όσο οι ρηγάδες οι παληοί με τόσο βιός και τόπους;

Κι εκείνος αποκρίθηκε:

- Με τη βοήθεια του Θεού, ποτέ μου δεν επίκρανα

λαό που σκλάβος έγινε κι ούτε ποτέ μου εμίκρανα

του βασιληά τους τ' όνομα, τάχα γιατί ενικήθηκε.

«Μεγάλος δεν θα λογιασθή κανένας απ' τους άλλους,

με καταφρόνια αν φέρνεται κι ο ίδιος στους Μεγάλους·

«Του κόσμου είν' όλα τίποτε, γιατί περνούν με χρόνια:

Κι οι θρόνοι κ' η ταπείνωσι κι η Νίκη και το γένος.

- Μη σβης ποτέ σου τ' όνομα, π' αφήκε δοξασμένος,

αν θες στον κόσμο για να ζη και τ' όνομά σου αιώνια».

Σααδή Σιραζί

(1184-1283 μ.Χ.)

Πέρσης ποιητής

ΤΖΕΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ - Ο ποιητης των Αγαπημενων

ΤΖΕΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ - Ο ποιητης των Αγαπημενων

Ιστορικο

O Τζελαλαντιν Ρουμι το 1207 στην Περσια. Ενας απο τους κυριος εκπροσωπους του Σουφισμου στα 24 του κιολας χρονια ειναι ενας απο τους πιο αναγνωρισμενους θεολογους και ερμηνευτης του Κορανιου επισης Μαθηματικος και Αστρονομος. Το 1244 εμφανιζεται στην ζωη του Ρουμι ενας φιλοσοφος ο Σαμς για τον οποιο ειναι ελαχιστα πολυ γνωστα, ο Ρουμι παντως επηρεαστηκε παρα πολυ και οταν 2 χρονια μετα εξαφανιστηκε ο Ρουμι πεφτει σε μελαγχολια. Εμεινε 40 μερες σε κελι μονος του για να σκεφτει. Μετα απο αυτο

ο Ρουμι απο θεολογος γινεται ποιητης. Ξαφνικα ο Σαμς επιστρεφει αλλα οι ανθρωποι του Ρουμι ηταν εχρικη σε αυτην την επιστροφη.

Παρολα αυτα ο Ρουμι δεν εχει δρομο επιστροφης. Φημες αναφερουν οτι δυσαρεστημενοι μαθητες του Ρουμι δολοφονησαν τον Σαμς.

Ο Ρουμι εκτοτε και για τα επομενα 10 χρονια της ζωης του γραφει ποιηματα για τον ερωτα και τον Αγαπημενο οπως ο ιδιος ερμηνευει

την κινητηρια του δυναμη.

Το εργο του Ρουμι

Ο Ρουμι εγραψε 21336 διπλους στιχους και φυσικα δεν θα μπορουσαμε να βαλει κανεις ουτε το παραμικρο κομματι απο αυτα περα απο μια

μικρη επιλογη. Ο Ρουμι με την ποιηση του καταργει το χρονο και μιλα απευθειας στην καρδια. Το ζητουμενο του ειναι παντα ο Ερωτας.

Ο ανεκπληρωτος ποθος δεν μπορει να πραγματοποιηθει παρα μονο στην Αγαπη. Η ποιηση του Ρουμι ειναι σαν μια μεταξωτη κλωστη που σαν

καλος τεχνιτης υφανσης μετατρεπει σε ενα περσικο χαλι.

http://www.multiforums.gr

ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΟΥ ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΥ

 (απόσπασμα)

Αγαπημένε μου, γίνε για μένα

Σαν τις φλόγες που χορεύουν με τον Έρωτα

Πυρά μες στην πυρά…

Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Το κερί μου λιώνει με καημό

Κλαίει κέρινα δάκρυα.

Το φυτίλι καίγεται-

Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Εμείς που βαδίσαμε το μονοπάτι του Έρωτα

Δεν κλίνουμε μάτι όλη νύχτα.

Στην ταβέρνα των μεθυσμένων

Ο τυμπανιστής χτυπάει το τύμπανο-

Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Στη μαυρίλα της νύχτας

Οι εραστές ξαγρυπνούν

Μην τους μιλάτε για ύπνο

Το μόνο που θέλουν

Είναι να βρίσκονται μαζί μας-

Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

Η Ένωση είναι ένας μανιασμένος ποταμός

Που χύνεται κατ’ ευθείαν στη θάλασσα

Απόψε η Σελήνη δίνει φιλιά στα αστέρια…

Ό,τι αγγίζω ό,τι βλέπω

Γίνεται φωτιά της αγάπης-

Αγαπημένε μου, αυτό γίνε για μένα.

…………………………………………………………

Όλη τη νύχτα χόρευα γύρω απ΄το σπίτι

Του Αγαπημένου μου

Το πρωί εκείνος βγήκε έξω

Και μου πρόσφερε να πιω κρασί

Δεν είχα κύπελλο-

«Να το άδειο μου κρανίο», του είπα.

«Ρίξε μέσα το κρασί σου».

…………………………………………………………..

Χτύπησα την πόρτα

Εκείνου που αγκαλιάζει την αγάπη.

Άνοιξε, με είδε να στέκω εκεό

Κι άρχισε να γελάει.

Με τράβηξε μέσα.-

Έλιωσα όπως η ζάχαρη, στην αγκαλιά εκείνου του Εραστή

Εκείνου του Μάγου του Κόσμου.

(Τζελαλαντίν Ρουμί, Στον κήπο του Αγαπημένου, εκδ. Αρμός)

Ο αγαπημένος

(απόσπασμα)

Δέξου με Αγαπημένε μου

Σώσε την ψυχή μου.

Γέμισέ με με την αγάπη σου

Και λύτρωσέ με από τους δύο κόσμους.

Αν αφήσω την καρδιά μου μακριά σου

Φωτιά μου καίει τα σωθικά.

Ω, Αγαπημένε μου

Πάρε μακριά ό,τι θέλω

Πάρε μακριά ό,τι κάνω

Πάρε μακριά κάθε τι

Που με παίρνει μακριά σου.

Ούτε ξέρω αν υπάρχουν δύο κόσμοι

Το μόνο που εγώ είναι ο Ένας

Έναν μονάχα αναζητώ

Έναν μονάχα ξέρω

Έναν μονάχα βρίσκω

Και εξυμνώ μονάχα Έναν.

Τόσο πολύ έχω μεθύσει

Απ’ το κρασί του Αγαπημένου μου

Πού και οι δυο κόσμοι

Έχουν χαθεί από μπροστά μου.

Δεν μένει τίποτ’ άλλο, παρά ν’ αγγίξω

Το κύπελλο του Αγαπημένου.

Ω, πώς χωράει ο Αγαπημένος στην καρδιά μου.

Χίλιες ψυχές σε ένα κορμί

Χίλιες σοδειές σε ένα δεμάτι

Χιλιάδες στρόβιλοι ουρανών

Στο μάτι μιας βελόνας.

[…] τα μάτια μου βλέπουν

Μόνο το πρόσωπο του Αγαπημένου.

Τι υπέροχη θωριά!

Για τη θωριά του αυτή είναι Αγαπημένος

Αλλά γιατί να ξεχωρίζω;

Ο Αγαπημένος βρίσκεται μες στη θωριά

Και η θωριά μες στον αγαπημένο

[…] Απόψε ο Αγαπημένος

Μου εξομολογήθηκε τα μυστικά του

Τι νύχτα!

Μακάρι να διαρκούσε αιώνια..

Ο ουρανός λάμπει…

Ω Αγάπη

Όταν σε ψάχνω, σε βρίσκω να μ’ αναζητάς.

Όταν κοιτάζω γύρω μου

Βρίσκω τους βοστρύχους των μαλλιών σου

Μέσα στα χέρια μου.

Πίστευα πάντα πως

Εγώ είχα μεθύσει απ’ το κρασί σου

Αλλά τώρα βρίσκω

Το κρασί σου να ‘χει μεθύσει από μένα.

Δίχως να κοιτάζω

Μπορώ και βλέπω τα πάντα μέσα μου

Τα μάτια μου είναι άχρηστα

Τώρα που μπορώ να δω

Ολόκληρο τον κόσμο

Με τα δικά Του μάτια…

Τζελαλαντίν ΡΟΥΜΙ, Ο Αγαπημένος, εκδ. ΑΡΜΟΣ

http://itzikas.wordpress.com

Ο τάφος του Ρουμί στο Ικόνιο

Τζελαλαντίν Ρουμί, ο Μυστικός ποιητής της Ανατολής

Του Γεωργίου Νικ. Σχορετσανίτη

Οι κάτοικοι ετούτης της πόλης πρέπει να αισθάνονται υπερήφανοι. Η πρωτεύουσα της επαρχίας Φαρς (Fars), η Σιράζ, είναι μια από τις πιο όμορφες ιστορικές πόλεις του κόσμου. Άλλωστε η επίσημη γλώσσα του Ιράν προέρχεται από τα "Παρσί", τη γλώσσα της αρχαίας Φαρς (Παρς, Pars). Στη Σιράζ λοιπόν, την πόλη των ποιητών, του κρασιού και των λουλουδιών, με πάνω από ένα εκατομμύριο κατοίκους σήμερα. Στο νοτιοδυτικό Ιράν, διακόσια χιλιόμετρα από τον Περσικό κόλπο και 1800 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Στην περιοχή της έζησαν διάφοροι λαοί. Όλοι τους συνετέλεσαν, σε άλλο βαθμό ο καθένας, στη δημιουργία αυτού που αποκαλείται ιρανικός πολιτισμός. Η ένδοξη πόλη, με ιστορία χιλίων ετών είναι ένα σύγχρονο πολιτιστικό κέντρο και πατρίδα των περίφημων μυστικιστών ποιητών Σααντί και Χαφέζ. Εξαίσια μαυσωλεία, τάφοι, κήποι με πλούσια βλάστηση, άφθονες τριανταφυλλιές, αποζημιώνουν τον υπομονετικό και υποψιασμένο περιηγητή.

Ο Χαφέζ (Hafez) είναι ο πιο δημοφιλής απ’ όλους τους Πέρσες ποιητές. Δεν υπάρχει οικογένεια, σπίτι στο Ιράν που να μην έχει ένα αντίγραφο του Divan, της συλλογής ποιημάτων του. Πολλές γραμμές κειμένων του έχουν γίνει παροιμιώδη γνωμικά, ενώ υπάρχουν πολλοί που απαγγέλουν κάποιους από τους στίχους του, από στήθους. Αποκαλείται επίσης, ποιητής των ποιητών. Δεν υπάρχει άλλος Πέρσης ποιητής που να απετέλεσε αντικείμενο τόσων αναλύσεων, σχολίων και ερμηνειών, όσο αυτός.

Όπως επίσης δεν υπάρχει άλλος Πέρσης ποιητής που να επηρέασε την ποίηση μετά τον δέκατο τέταρτο αιώνα, όσο ο Χαφέζ. Σε κανένα άλλο δεν μπορεί να βρεθεί μέσα στα κείμενα, ο συνδυασμός γόνιμης φαντασίας, έξυπνης επιλογής των λέξεων και μελωδικών εκφράσεων. Όλα αυτά είναι προσκολλημένα σε μια βαθιά ανθρωπιά, σε φιλοσοφικούς στοχασμούς, ηθικά διδάγματα και προβληματισμούς σχετικά με το ανεξιχνίαστο χαρακτήρα του πεπρωμένου και του πεπερασμένου χρόνου της ζωής.

Ο τάφος του Χαφέζ είναι πάντοτε δημοφιλές σημείο συνάντησης και διαλογισμού των Ιρανών

Οι περισσότεροι στίχοι, έχουν ως κύριο θέμα την αγάπη. Τραγουδάει με πρωτόγονο πάθος την έκταση και έκσταση της αγάπης, την ασύγκριτη ομορφιά της αγαπημένης, τον πόνο του χωρισμού, τη σπάνια απόλαυση της ένωσης και την τραγική περιφρόνηση από μέρους της αγαπημένης.

Υπάρχουν επίσης πολλά θέματα στο έργο του, που είναι κοινά στην περσική λυρική ποίηση, που ουσιαστικά προέρχονται από την αγάπη ενός άρρενος ατόμου, κάτι το οποίο μπορεί να δικαιολογείται και συγχωρείται στην ποίηση, αλλά όχι από το νόμο. 

Θα ήταν λάθος, ωστόσο, να πιστέψουμε ότι η αγάπη και οι επιπτώσεις της, είναι τα μόνα θέματα που απασχόλησαν το Χαφέζ κι αν δεν συνειδητοποιήσουμε την ένταση της βαθιά ριζωμένης και παθιασμένης εχθρότητας του Χαφέζ προς την υποκρισία και τη δολιότητα γενικά, θα αποτύχουμε να εκτιμήσουμε ένα μεγάλο μέρος της ποίησής του. Στις καταγγελίες του για τους υποκριτές, δεν κάνει καμία εξαίρεση, η καταδίκη είναι απόλυτη.

Ένα τρίτο σημαντικό θέμα της ποίησης του Χαφέζ είναι η γιορτή του κρασιού και η μέθη. Από μια άποψη συνδέεται με την υποκρισία, δεδομένου ότι η κατανάλωση αλκοόλ απαγορεύεται από τον ισλαμικό νόμο, και ο σκοπός του ποιητή είναι να φέρει σε δύσκολη θέση τους υποκριτές. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι στους στίχους του ο Χαφέζ άλλα έγραφε και άλλα εννοούσε. Η γλώσσα του ήταν ξεκάθαρη. Φυσικά και χρησιμοποιούσε την αλληγορία και τον υπαινιγμό κατά κόρον. Υπάρχουν στίχοι στους οποίους μιλάει για την απαγγελία του Κορανίου, για την προσευχή στα μεσάνυχτα και τις πρωινές επικλήσεις. Και υπάρχουν και στίχοι μέσα στους οποίους εκφράζει γνωστικές ιδέες, για παράδειγμα τις ψυχές που δεν έφυγαν από κοντά μας και άλλοι στίχοι στους οποίους εξυμνεί την αγάπη, που την θεωρεί ως το κλειδί για την κατανόηση ετούτου του απάνω κόσμου.

Λόγω της απουσίας πάντως, αξιόπιστων βιογραφικών στοιχείων, ο ασφαλέστερος τρόπος για να κατανοήσουμε τον Χαφέζ, τις πεποιθήσεις και τη γενικότερη στάση του, σήμερα είναι να μελετήσουμε με προσοχή και περίσσια υπομονή τα ποιήματά του.

"Αν ο κόσμος μου είναι ξεχαρβαλωμένος, σκοτεινός,
με γκρεμισμένα τα όρια ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι,
με κυρίαρχα τα στοιχεία του εφιάλτη και του φόβου
μπροστά σ’ ένα διαρκώς επικείμενο κακό,
ο λόγος μου δεν μπορεί παρά να είναι
αυτός που είναι"

Κώστας Γ. Παπαγεωργίου

Ο τάφος του Χαφέζ, ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της Σιράζ, βρίσκεται σε ένα κήπο στις όχθες του ποταμού Rοknabad, η οποία σήμερα αποκαλείται Hafezieh. Η αρχική δομή, που χτίστηκε το 1773 μ. Χ. κατά τη βασιλεία του Καρίμ Χαν, αποτελούνταν από τέσσερεις πέτρινους κίονες στο κέντρο. Οι βόρειες και νότιες πλευρές της δομής ήταν ανοιχτές. Σε κάθε μία από τις άλλες δύο πλευρές υπήρξε χτισμένο από ένα

Ο τάφος του ποιητή και η επιτύμβια πλάκα με την επιγραφή της

δωμάτιο. Ο πραγματικός τάφος του Χαφέζ ήταν έξω και πίσω από αυτό το κτίριο στη μέση του κήπου, στον οποίο τοποθετήθηκαν γύρω σιδερένια κάγκελα.

Στη δεκαετία του 1930, με τις κατάλληλες οδηγίες και τροποποιήσεις που επεξεργάστηκε το Υπουργείο Παιδείας, το Μαυσωλείο του Χαφέζ απέκτησε τη σημερινή του μορφή.

Οι τέσσερις αρχικές στήλες στο κέντρο διατηρήθηκαν και σχεδιάστηκαν δεκαέξι άλλοι λίθινοι κίονες παρόμοιου σχήματος, με αποτέλεσμα την παρούσα κιονοστοιχία των είκοσι στηλών μήκους πενήντα έξι μέτρων και με τα περίτεχνα διακοσμητικά σχέδια που παραπέμπουν στο αρχαίο όμορφο και πρωτότυπο στυλ της Σιράζ.

Η αρχική επιτύμβια πλάκα τοποθετήθηκε ψηλά σε μια πλατφόρμα που την στηρίζουν οκτώ πέτρινοι κίονες. Η οροφή, καλύπτεται με φύλλα χαλκού, ενώ από κάτω είναι διακοσμημένη με ένα μωσαϊκό από επισμαλτωμένα κεραμίδια.

Πολύ λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του Shams al-Din Mohammad, γνωστό ως Χαφέζ. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές του Ιράν και πιθανότατα γεννήθηκε κάπου μεταξύ των ετών 1317 και 1326 μ. Χ. στη Σιράζ. Αν και έζησε μια φτωχική ζωή, λόγω της απώλειας του πατέρα του, κατάφερε εν τούτοις να πάρει καλή μόρφωση, να μάθει να μιλάει ικανοποιητικά την αραβική και περσική γλώσσα και να απομνημονεύσει ολόκληρο το Κοράνιο σε πολύ νεαρή ηλικία.

Άλλωστε το ψευδώνυμο Χαφέζ είναι ένας συγκεκριμένος τίτλος που αποδίδεται σε εκείνους που γνωρίζουν από στήθους το ιερό βιβλίο του Ισλάμ. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, το πέρασε σε τούτη την πόλη. Λέγεται ότι πέθανε κάποια στιγμή μεταξύ του 1389 και του 1390 και θάφθηκε στους όμορφους κήπους Musalla της Σιράζ, στις όχθες του αγαπημένου του ποταμού Rοknabad.

Η συλλογή του Divan αποτελείται από 693 ποιήματα, εκ των οποίων 573 είναι σονέτα. Υπάρχουν πολλοί που θεωρούν αυτό το έργο, ως το μεγαλύτερο αριστούργημα της Περσικής λογοτεχνίας. Ο Γκαίτε, ο μεγάλος Γερμανός ποιητής, ήταν ένας από τους θαυμαστές του έργου του και μελετούσε τακτικά τους στοίχους αναζητώντας επίμονα το βαθύτερο νόημα και σημασία τους.

Τα ποιήματα του Χαφέζ, έχουν μια όμορφη ακουστικά μουσική ποιότητα, τα οποία ενσωματώνουν μια μεγάλη δόση αυθορμητισμού. Με μια μυριάδα ποιητικών τρόπων, ο Χαφέζ εκφράζει την πνευματική εμπειρία της μυστηριακής αγάπης για την αγαπημένη του. Κι αυτό το επιτυγχάνει τεχνηέντως με παιγνιώδη και μαγευτικό τρόπο, όπως και οι άλλοι ποιητές των Σούφι. Πολλές φορές διαφαίνεται κάποια ασάφεια στα ποιήματά του, ενώ άλλες φορές χρησιμοποιεί κοσμικές εικόνες, όπως την αγάπη, το κρασί, τις ανθρώπινες επιθυμίες και τα διλήμματα της ζωής.

"Έλα, θυμήσου. Κάθε ελπίδα, παλάτι είναι που τρέμει…
Έλα. Βάλε να πιούμε. Κρασί η ζωή, στη λάσπη και κυλάει.
Σαν άνθρωπο μοναδικό προσβλέπω, μα τ’ ουρανού το απέραντο γαλάζιο!
Αυτόν που κάθε τι αφήνει πίσω και ξωπίσω, κι ελευθερία ζυγώνει.
Άκου του αγγέλου αυτά τα λόγια τα ιερά που χτες μου είπε
Όταν το νου μου η μέθη οδήγησε στην ομορφιά του:
Βασιλικό γεράκι με το οξύ σου βλέμμα! Να γίνεις Λωτοφάγος, στου παραδείσου τα λημέρια".

Οι ποιητές της Σιράζ συνεχίζουν να υπάρχουν με το πνεύμα τους να αιωρείται παντού στην πόλη. Και ο Χαφέζ και ο Σααντί και πολλοί άλλοι, οι στίχοι των οποίων είναι κυριολεκτικά πνιγμένοι στο κρασί!

Οι μυστικιστές, αυτοί οι… αναρχικοί των ορθόδοξων θρησκειών, προσπάθησαν να αποκτήσουν μια προσωπική σχέση-εσωτερική θρησκευτικότητα με το Θεό, μακριά από τους επιβαλλόμενους θρησκευτικούς κανόνες και τα εκπεφρασμένα δόγματα μιας εκάστης των βασικών θρησκειών. Ο μυστικισμός αυτός βρισκόταν σε αγαστή συνεργασία με τον ασκητισμό και ότι συνεπάγεται αυτή η σχέση.

Η απαιτούμενη έκσταση για την ένωση με το Θεό, μπορούσε να γίνει με τη βοήθεια εξωτερικών παραγόντων-τεχνικών, κάτι όμως που αποκλειόταν κατηγορηματικά από τους γνήσιους μυστικιστές, που πρέσβευαν ότι μόνο φυσικές εσωτερικές καταστάσεις της ψυχής και του σώματος, οδηγούν στην επιθυμητή έκσταση και την πραγματική ένωση.

Από την άποψη αυτή, ο μουσουλμανικός μυστικισμός, ο σουφισμός δηλαδή, ανεξαρτητοποιείται και ακροβατεί ως αυτόνομη κατά μια έννοια θρησκεία, ενώ ο εκστατικός ή ερωτικός μυστικισμός, όπως είναι γνωστότερος, αναφέρεται στο έντονο… ερωτικό πάθος για το Θεό, που φτάνει στα όρια της απέραντης αχαλίνωτης ευδαιμονίας, στο τέλος αυτής της διαδικασίας.

Περιστρεφόμενοι δερβίσηδες. Από πίνακα σύγχρονου ζωγράφου.

Έτσι ο μουσουλμανικός, εκστατικός, ερωτικός μυστικισμός, είναι πάνω απ’ όλα ποίηση! Κρύφτηκε έξυπνα μέσα στο ποιητικό κέλυφος, εκφράζοντας τα συναισθήματά του συγκεκαλυμμένα και ξεφεύγοντας από τον, αντίθετης νοοτροπίας και αντίληψης, μουσουλμανικό σουνιτισμό.

Οι περισσότεροι άλλωστε μουσουλμάνοι μυστικιστές είναι σιίτες περσικής καταγωγής, με ολοφάνερες επιδράσεις από την ελληνική φιλοσοφία. Έμειναν γνωστοί με το όνομα ‘’σούφι’’, από την αραβική λέξη σουφ, που παραπέμπει σε μάλλινο ύφασμα."Αν σε λατρεύω από το φόβο της κόλασης, ρίξε με στο πυρ της κόλασης. Κι αν σε λατρεύω με την ελπίδα του παραδείσου, απόκλεισέ με από τον παράδεισο. Αλλά αν σε λατρεύω μόνο για τη χάρη σου, μη μου στερήσεις το αιώνιο κάλλος Σου", έγραφε στον όγδοο αιώνα, ο Ραμπία αλ Ανταβίγια. Η ποιητική έκφραση όμως του σουφισμού θα φτάσει στον κολοφώνα της δόξας, με τον Τζελαλεττίν Ρουμί, έναν πολύ μεγάλο ποιητή, κυριολεκτικά σύμβολο- σήμα κατατεθέν και κύριο εκπρόσωπο των μυστικιστικών–σουφικών ποιημάτων.

Ο Τζελαλεττίν Ρουμί (1207-1273), Πέρσης ποιητής και δάσκαλος θεολογίας και δικαίου στο Ικόνιο της Τουρκίας, άσκησε μεγάλη επιρροή στον ιδεολογικό-θρησκευτικό χώρο του Ισλάμ και ιδιαίτερα στον μουσουλμανικό μυστικισμό. Τα σπουδαιότερα έργα του είναι το "Ντιβάν", συλλογή λυρικών ποιημάτων και το "Μεσνεβί" που περιέχει 40.000 δίστιχα σε ηθικά και ασκητικά θέματα, μέσα από μυστικισμό και αλληγορίες. Ίδρυσε το Σουφικό τάγμα των Μεβλεβί.

Το πλήρες του όνομα είναι το Jalal al-Din Mohammad Ibn Mohammad Ibn Mohammad Ibn Husain al-Rumi. Από τους συγχρόνους του, του δόθηκε το όνομα "Μεβλανά" που σημαίνει "ο δάσκαλός μας". Έτσι λοιπόν τον αποκαλούσαν και Μεβλανά Τζελαλεττίν (όπως φαίνεται και στην τουρκική έκδοση του ονόματός του) ή και Muhammad Balkh στα Περσικά. Αναφέρεται επίσης και απλώς ως "Ρουμί". Το τελευταίο αυτό κομμάτι του ονόματός του, Ρουμί, σημαίνει Ρωμαίος ή Ρωμιός, προερχόμενος από την Ρουμ, όπως ήταν γνωστή η Ανατολία (η Ρώμη της Ανατολής).

Πρέπει να γεννήθηκε γύρω στα 1207 μ. Χ. στο Μπαλκ, τότε μέρος του Μεγάλου Χορασάν, του σημερινού Αφγανιστάν και πέθανε στο Ικόνιο της Τουρκίας, το 1273. Έγραψε τα ποιήματά του στα περσικά και τα έργα του διαβάζονται στο Ιράν και το Αφγανιστάν, όπου ομιλείται η γλώσσα. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, το έζησε στο σουλτανάτο του Ρούμ, δηλαδή το Σουλτανάτο των Σελτζούκων του Ικονίου. Υπό την κηδεμονία του πατέρα του, Μπαχά αλ-Ντιν (Baha al-Din) ενός φημισμένου λόγιου, ο Ρουμί έλαβε την πρώτη του μόρφωση από τον Σιέντ Μπουρχάν-αλ-Ντιν (Syed Burhan-al-Din). Όταν έγινε δεκαοκτώ ετών, η οικογένεια ξεφεύγοντας από τις επιδρομές των Μογγόλων, μετά από αλλεπάλληλες μεταναστεύσεις εγκαταστάθηκε τελικώς στο Ικόνιο, ενώ στην ηλικία των εικοσιπέντε πήγε στη Δαμασκό για να συμπληρώσει την εκπαίδευσή του.

Στο μυστικισμό τον εισήγαγε ένας περιπλανώμενος δερβίσης, ο Σαμσουντίν της Ταμπρίζ. Ο Ρουμί είναι ο συγγραφέας του μεγάλου διδακτικού έπους Μεσνεβί ή "Masnavi-ye Manavi", που αποκαλείται από ορισμένους λόγιους, ενίοτε και "Qur'an-e Farsi", δηλαδή "Κοράνιο στα Περσικά". Έγραψε επίσης και διαλόγους Φιχί μα Φιχί (Fihi ma Fihi), που γράφτηκαν για να εισαγάγουν τους μαθητές του στη μεταφυσική. Το ποιητικό έργο του άσκησε βαθιά επίδραση σε όλες τις μορφές αισθητικής έκφρασης του ισλαμικού κόσμου και κυριαρχείται από την απόλυτη αγάπη προς τον Θεό. Η διδασκαλία του καλούσε ανθρώπους από οποιαδήποτε πίστη, θεωρώντας ότι ο Θεός Μουσουλμάνων, Χριστιανών και Εβραίων, είναι ένας και μοναδικός!

Όταν πέθανε, στις 17 Δεκεμβρίου του 1273, άνθρωποι από πέντε διαφορετικές πίστεις και θρησκείες ακολούθησαν τη νεκρική πομπή του. Η νύχτα της ταφής ονομάστηκε Σεμπούλ Αρούζ (Sebul Arus), δηλαδή Νύχτα της Ένωσης. Από τότε οι Μεβλεβί Ντερβίς κράτησαν αυτή την ημερομηνία ως γιορτή. Η σημασία του Τζελαλεττίν Ρουμί διαπερνά τα σύνορα των χωρών και των εθνοτήτων και έχει επηρεάσει ιδιαίτερα την Περσική και την Τουρκική λογοτεχνία. Τα ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες του κόσμου.

Ήταν ο ιδρυτής του τάγματος των δερβίσηδων Μεβλεβί (Μεβλεβί Ντερβίς). Ενδεικτικό της επιρροής του Τζελαλεττίν και του σεβασμού που του έτρεφαν και του τρέφουν ακόμη οι Χριστιανοί, είναι η επίσκεψη του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου στο Ικόνιο, το Δεκέμβριο του 2004, για να λάβει μέρος στους εορτασμούς της 731ης επετείου του θανάτου του Μεβλανά.

Στο έργο του Ρουμί υπάρχουν πολλά νεοπλατωνικά και γνωστικά στοιχεία. Αυτό οφείλεται, πέρα από τις ελληνικές επιδράσεις που υπήρχαν ήδη στην ισλαμική φιλοσοφία και θεολογία, στο ότι ο Ρουμί είχε ο ίδιος προσωπικά επαφή με έλληνες διανοούμενους της περιοχής, κυρίως κληρικούς. Ο Αφλακί, βιογράφος του Ρουμί, περιγράφει τις φιλοσοφικές συζητήσεις του Ρουμί με τον ηγούμενο της Ιερής Μονής του Αγίου Χαρίτωνος (κατά τους Τούρκους Άκ Μαναστίρ), κοντά στην ελληνική κωμόπολη Σίλλη του Ικονίου, την οποία μάλιστα αναφέρει ως "μονή του Πλάτωνος".

Από τα λίγα ποιήματα του Ρουμί σε τοπικό ελληνικό ιδίωμα δεν είναι εμφανές σε ποιό βαθμό γνώριζε την ελληνική γλώσσα. Φαίνεται όμως ότι ο γιός του, Σουλτάν Βαλέντ, τη γνώριζε πολύ καλά, διότι έγραψε αρκετά ποιήματα σ’ αυτή. Οι τελετουργίες που αυτοσχεδίασε ο Ρουμί, μουσική, χορός και απαγγελίες, μάλλον είχαν ως στόχο περισσότερο να προσελκύσουν στον ισλαμισμό τους έλληνες της περιοχής, παρά απευθύνονταν στους μουσουλμάνους. Κατά τον Αφλακί ο Ρουμί έλεγε: "Ο Ύψιστος επεφύλαξε μεγάλες χαρές στους κατοίκους της Μικράς Ασίας. … Η περιοχή της έχει το καλύτερο κλίμα αλλά οι κάτοικοί της αγνοούσαν το μυστικό έρωτα προς τον αληθινό Κύριο των δυνάμεων". Και ακόμα "… Με πήρες, ώ Θεέ, από το Χορασάν και μ’ έφερες στην χώρα των Ελλήνων για να συναναστραφώ μ’ αυτούς και να τους οδηγήσω στο ορθό δόγμα. Όταν είδαμε ότι δεν στρέφονταν κατά κανένα τρόπο προς τον δρόμο του Θεού και στερούνταν τα θεία μυστήρια, τους υποβάλαμε τις ιδέες αυτές με τρόπο πιο ευχάριστο, με μουσικές συναυλίες και με τον ρυθμό της ποίησης, πράγματα που ανταποκρίνονται στις ορέξεις των ανθρώπων. Διότι οι κάτοικοι της Μικράς Ασίας είναι χαροκόποι και υπόκεινται στην επιρροή του πλανήτη της Αφροδίτης".

Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι εκστατικοί χοροί των δερβίσηδων είναι επιβιώσεις αρχαίων διονυσιακών λατρειών που ήταν διαδεδομένες εκείνες τις εποχές στη Μικρά Ασία, δεδομένου ότι υπάρχουν μαρτυρίες για την επιβίωση διονυσιακών τελετουργιών, ίσως και μέχρι την εποχή του Ρουμί.

Η σημασία του Ρουμί ξεπερνά τα εθνικά και κρατικά σύνορα. Όσοι μιλούν την περσική γλώσσα, τον θεωρούν ένα από τους πιο σημαντικούς κλασσικούς ποιητές που έχει επηρεάσει πολλούς στις χώρες γύρω από το Ιράν. Στίχοι σαν τους παρακάτω, έδωσαν έμπνευση σε αρκετούς μεταγενέστερους ποιητές:

"Η καρδιά είναι ένας μυστικός κήπος
Τα δέντρα της αόρατα
Εκατό αποχρώσεις ανθίζουν
Αμετάβλητες, γαλήνιες.

Η καρδιά είναι ένας απέραντος ωκεανός
Απεριόριστος;
Τα ατέλειωτα κύματά της σπάζουν
Σε κάθε ψυχή".

Ο Σααντί (Saadi) πάλι, είναι άλλος ένας από τους πιο διάσημους Ιρανούς ποιητές. Γεννήθηκε στη Σιράζ γύρω στα 1200 και ταξίδεψε αρκετά, αλλά αργότερα εγκαταστάθηκε στην γενέτειρα του και δημιούργησε τα διάσημα έργα της ποίησής του, τα Bustan και Golestan. Το κύριο θέμα των στίχων του ποιητή, είναι το

Το μαυσωλείο του ποιητή Σααντί σήμερα.

βαθύτερο νόημα της αγάπης. Το μαυσωλείο που βρίσκεται σε έναν όμορφο κήπο, αποτελεί σημαντική τοποθεσία για το λαό του Ιράν.

Γέννημα και θρέμμα της Σιράζ του Ιράν, ο Σααντί έφυγε από τη γενέτειρα πόλη του σε νεαρή ηλικία για τη Βαγδάτη με σκοπό να μελετήσει αραβική λογοτεχνία και Ισλαμικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Nizamiah (1195-1226).

Είναι γνωστός ως ένας Σούφι στοχαστής, και ήταν μαθητής του αξιοσέβαστου Sheikh Shahabuddin Suhrawardi. Στο Σααντί άρεσε να ταξιδεύει και έζησε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του ως περιπλανώμενος δερβίσης.

Μετά από το Ιράκ ταξίδεψε στις γύρω περιοχές για σχεδόν τριάντα χρόνια. Πήγε στη Συρία, στην Παλαιστίνη, στην Αραβία, την Υεμένη, την Αίγυπτο και την Τουρκία, η οποία ήταν υπό τον έλεγχο των Βυζαντινών εκείνη την χρονική στιγμή. Λέγεται μάλιστα πως κάποτε είχε συλληφθεί από τους Σταυροφόρους.

Ο Σααντί πέθανε στη γενέτειρά του, τη Σιράζ, στα 1292 περίπου. Υπάρχει κάποια διαφορά σχετικά με την ημερομηνία του θανάτου του, αλλά μπορεί και να έζησε πάνω από εκατό χρόνια. Ο τάφος του σε μεγάλο

Οι Ιρανοί λατρεύουν τους ποιητές τους και τους το δείχνουν καθημερινά

βαθμό αποκαταστάθηκε το 1952 και από τότε έγινε τουριστικό αξιοθέατο.

Τα γραπτά του Σααντί κατατάσσονται μεταξύ των μεγαλύτερων κλασσικών των Σούφι. Έγραψε τον "Ωπωρώνα", (Bostan) το 1257, τον "Κήπο με τα ρόδα" (Golestan) το 1258 και την ποιητική συλλογή "Divan". Σε όλα τα έργα του, διηγήματα και ποιήματα, αναφέρεται στον περιπετειώδη τρόπο της ζωής του.

Το Golestan, ίσως είναι το πιο μεγάλο έργο της περσικής πεζογραφίας, που ολοκληρώθηκε στα 1258 από τον Σααντί.

Είναι γραμμένο σε ελεύθερη πρόζα, ανάμικτο με στίχους σε ποικιλία μορφών και ακολουθεί θεματικούς τομείς σε οκτώ κεφάλαια, όπως και οι οκτώ πύλες του παραδείσου: Περί της συμπεριφοράς των βασιλέων (41 ιστορίες), για το ήθος των δερβίσηδων (48 ιστορίες), για την αριστεία της ικανοποίησης (29 ιστορίες), σχετικά με τα οφέλη της σιωπής (14 ιστορίες), για την αγάπη και τη νεότητα (21 ιστορίες), για την αδυναμία και το γήρας (9 ιστορίες), σχετικά με τα αποτελέσματα της εκπαίδευσης (20 ιστορίες) και τέλος ειδικό κεφάλαιο που αναφέρεται σε αφορισμούς και αξιώματα.

Λέγεται ότι ο Σααντί έγραψε όλα αυτά, πιθανόν όπως λέγεται, για να κάνουν εντύπωση στους ηγεμόνες και κυβερνήτες. Σε αρκετά χρονογραφήματα, δίνει μια εξαιρετικά στυλιζαρισμένη υπόθεση για τις συνθήκες που τον υποχρέωσαν να γράψει το βιβλίο.

Η αγάπη της για την ποίηση και η ηλικία της, μας …επέτρεψαν να τη φωτογραφίσουμε στο μαυσωλείο του Σααντί.

Συχνά χρησιμοποιεί ανέκδοτες ιστορίες που είδε ή άκουσε κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, που στηρίζονται περισσότερο στη λογοτεχνική παράδοση παρά σε συγκεκριμένες γραπτές πηγές. Άλλωστε και τα δύο έργα του, το Golestan και το Bustan, αντικατοπτρίζουν τα διδάγματα που απεκόμισε ο συγγραφέας από τις περιπλανήσεις του έξωθεν της Σιράζ. Το βιβλίο προσφέρει ακόμα μερικές πληροφορίες για την καταστροφή της Βαγδάτης από τους Μογγόλους και την ανατροπή του χαλιφάτου, η οποία συνέβη λίγους μόνο μήνες πριν το τελείωμα του βιβλίου, στα 1258.

Περιλαμβάνονται ακόμα πάνω από σαράντα αποσπάσματα του Κορανίου και χαντίθ. Δίδει αυτοβιογραφικά στοιχεία, όπως ότι ο ίδιος ήταν ευσεβής με ασκητική κλίση στην εφηβική ηλικία και πολύωρες προσευχές κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Πολλοί εστιάζονται στο γεγονός ότι παρατηρούνται μεγάλες ελλείψεις στην οργάνωση του υλικού, στην απρόσεκτη και βιαστική σύνθεση της ύλης, συγκριτικά με το προσεκτικότερα οργανωμένο Bustan, ενώ μερικές ιστορίες του φαίνεται ότι δε συνδέονται με το θέμα του κεφαλαίου.

Αποτελεί σημαντικό ντοκουμέντο της καθημερινής ζωής της εποχής εκείνης, αφού αναλύει τα ήθη, τα έθιμα, και τη συμπεριφορά των απλών ανθρώπων. Θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα έργα της εποχής. Απευθύνεται σε ευρύ ακροατήριο και σπάνια περιέχει νοήματα σκοτεινά και δυσνόητα. Στον επίλογο ισχυρίζεται ότι δεν δανείστηκε στοιχεία από άλλους ποιητές για το βιβλίο του, όπως ήταν κοινή πρακτική.

Η φήμη του βιβλίου διαδόθηκε ταχέως και ευρέως, εκτοπίζοντας άλλα βιβλία. Μέσα σε λίγα χρόνια από τη σύνθεσή του, ήταν γνωστό στην Ανατολία πιθανόν λόγω της βοήθειας που έλαβε από τον κυβερνήτη των Σελτζούκων του Ικονίου.

Όπως ήταν φυσικό ενέπνευσε πολλές απομιμήσεις και μεταφράστηκε απίθανα. Ο Σααντί συνειδητοποίησε ότι ιστορίες του με καθαρά ομοφυλοφιλικό περιεχόμενο και πνεύμα ή θέματα που είχαν να κάνουν με την παιδεραστία, πιθανόν να προσέβαλλαν ορισμένους ευαίσθητους ανθρώπους, κάτι το οποίο έλαβαν σοβαρά υπ’ όψιν τους αργότερα και πολλοί δυτικοί μεταφραστές του έργου του. Ένα από τα πιο διάσημα αποφθέγματά του ήταν: "Οτιδήποτε παράγεται γρήγορα, πηγαίνει εύκολα στα απόβλητα".

Η περιοχή του τάφου του βρίσκεται προς τα βόρεια της πόλης, στους πρόποδες μικρών λόφων. Έξω από το συγκρότημα βρίσκονται μικροπωλητές μικροαντικειμένων που όμως δεν ενοχλούν. Το εισιτήριο εισόδου, συμβολικό, επιτρέπει και την άνετη παραμονή και την ξεχωριστή απόλαυση των ξακουστών κήπων που βρίσκονται στα πέριξ.

Περιποιημένοι κήποι παντού!

Πολλά κυπαρίσσια, κατά κύριο λόγο παρατεταγμένα σε σειρές, άλλα μικρότερα καλλωπιστικά δέντρα και λουλούδια κάπου ενδιάμεσα, πορτοκαλιές και νεραντζιές άφθονες, μικρές ορθογώνιες πισίνες δίπλα σε στρωμένους με πλακάκια και μάρμαρα δρόμους, οδηγούν προς το μαυσωλείο του ποιητή.

Η καλή μέρα επέτρεψε στους κατοίκους της Σιράζ, να γεμίσουν τον περιβάλλοντα χώρο, φαινόμενο σύνηθες κατά τα λεγόμενα των Ιρανών ξεναγών. Στο βάθος του κήπου, στέκεται το μαυσωλείο. Γύρω από το αλάβαστρο της ταφόπλακας, οι συνηθισμένες ιρανές όλων των ηλικιών, να προσεύχονται γονατισμένες ψιθυρίζοντας κάτι στα χείλη τους.

Και φυσικά οι απαραίτητες ψηφιακές αποτυπώσεις της στιγμής από άλλους. Στα πλακάκια του τοίχου στίχοι του Σααντί υπενθυμίζουν στους ιρανούς τα λόγια του αγαπημένου τους ποιητή, ρίχνοντας λίγο φως στο παλίμψηστο των σκέψεών του.

Σε μια άλλη αίθουσα, δίπλα από το μαυσωλείο, κι ανοιχτή από τα πλάγια, μια άλλη έκπληξη. Ο τάφος ενόςάλλου λυρικού ποιητή, του Muhammad Taqi Shourideh Shirazi (1855-1926).

Διαβάζω στις λίγες πληροφοριακές γραμμές της μαρμάρινης πινακίδας, πως γεννήθηκε εδώ στην πόλη της Σιράζ και πως στην ηλικία των έξι ετών, έχασε την όρασή του.

Τα τελευταία χρόνια του βίου του ανέλαβε την επιστασία του τάφου του Σααντί και μάλιστα συνέβαλε, όσο του επέτρεπε η κατάστασή του, τα μέγιστα στην περιποίηση και συντήρησή του.

Όταν πέθανε, θάφτηκε εδώ δίπλα στον Σααντί που τόσο αγαπούσε, να τον συνοδεύει έτσι παντοτινά!

Βιβλιογραφία σχετικών παραθεμάτων και αναφορών

• Γεωργίου Λολίτα: Περσία. Πορεία σε φως και σκιά. Εκδόσεις Πατάκη. Πρώτη Έκδοση. Δεκέμβριος 2001. Αθήνα.

• Ιράν. Από την Περσική Αυτοκρατορία στη Ισλαμική κυριαρχία. Παγκόσμια Πολιτιστική Εγκυκλοπαίδεια. Τα μνημεία της UNESCO. Τόμος 23. Εκδόσεις ΔΟΜΗ Α.Ε. 1999. Αθήνα.
• Μαροπούλου Μαρίνα: Κατ’ εικόνα των κήπων. Μια ιδέα δημόσιου χώρου στο ισλαμικό Ιράν της δεκαετία του ’90. Περιοδικό Νέα Εστία (σελ. 375-401). Τεύχος 1792: Αφιέρωμα στο Ιράν. Σεπτέμβριος 2006. Αθήνα.
• Παπαγεωργίου Γ. Κώστας: Οι μνήμες μου είναι του μέλλοντός μου. Από μια συνέντευξη στην Ευτυχία Παναγιώτου. Περιοδικό Δέκατα. Τεύχος 7ο. Φθινόπωρο 2006. Αθήνα.

• Ραφαηλίδης Βασίλης: Άραβες. Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου. Μάρτιος 2003. Αθήνα.
• Ραφαηλίδης Βασίλης: Οι λαοί της Μέσης Ανατολής. Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου. 1998. Αθήνα.
• Ρουμί Τζελαλεττίν: Μικρό απάνθισμα από την ποίηση του Ρουμί (Απόδοση: Βίκος Ναχμίας). Εκδόσεις Ντέφι. Μάρτιος 2002. Αθήνα.
• Ρουμί Τζελαλεττίν: Μεσνεβί. Μυστικές Διαδρομές στα Άδυτα της Ψυχής και του Νου. Βιβλίο Τρίτο και Τέταρτο. Μετάφραση: Λιάνα Μυστακίδου. Εκδόσεις Ι. Σιδέρης. Μάιος 2006. Αθήνα.

• Hourani Albert: Η ιστορία του Αραβικού κόσμου. Μετάφραση: Θεοδώρα Δαρβίρη. Εκδόσεις Ψυχογιός. Μάιος 2009. Αθήνα.
• Saadi: Ο κήπος με τα ρόδα. Μετάφραση: Μαρία Τσάτσου. Εκδόσεις Printa. 2003. Αθήνα.