Μεγιστίας ο Ακαρνάνας: Ο άγνωστος ήρωας της μάχης των Θερμοπυλών

Μεγιστίας ο Ακαρνάνας: Ο άγνωστος ήρωας της μάχης των Θερμοπυλών (480 π.Χ.)

Η μάχη των Θερμοπυλών είναι μια από τις πιο διάσημες μάχες όλων των εποχών. Ο συμβολισμός της μάχης είναι προφανής και έχουν γραφεί εκατομμύρια λέξεις γι’ αυτήν.
Σε πλήθος εκπαιδευτικών ιδρυμάτων η συγκεκριμένη αναμέτρηση διδάσκεται και θα διδάσκεται, όσο υπάρχει παρελθόν και ιστορικός χρόνος. Η μορφή του βασιλιά της Σπάρτης Λεωνίδα έχει αναχθεί σε παγκόσμιο σύμβολο ανδρείας και γενναιότητας, όπως κι αυτή του Εφιάλτη σε αιώνιο σύμβολο προδοσίας. Στην περίφημη μάχη, όπου διακρίθηκε η ελληνική ανδρεία, ενυπάρχει και μία μικρή λεπτομέρεια που αφορά ένα «δευτερεύον» ιστορικό πρόσωπο. Χρειάζεται όμως, να τονιστεί η παρουσία (και η θυσία) του στις Θερμοπύλες, ως ένας ελάχιστος φόρος τιμής.
Λίγοι Έλληνες γνωρίζουν τον Δημόφιλο, βασιλιά των Θεσπιών (Θεσπιές, αρχαία πόλη της Βοιωτίας), ο οποίος δεν δέχτηκε να αποχωρήσει από το στενό των Θερμοπυλών, όπως έκαναν οι άλλοι Έλληνες, και έπεσε μαζί με τους εφτακόσιους άνδρες του πολεμώντας τους Πέρσες.

Αν είναι λίγοι εκείνοι που γνωρίζουν τον Δημόφιλο, ελάχιστοι είναι οι Έλληνες που ξέρουν τον μάντη Μεγιστία τον Ακαρνάνα και τη συμμετοχή στου στη μάχη των Θερμοπυλών. Ο Μεγιστίας ακολούθησε το εκστρατευτικό σώμα των Ελλήνων οικειοθελώς, αφού στην Τραχίνα όπου συγκεντρώθηκαν οι ελληνικές δυνάμεις δεν υπήρχαν Ακαρνάνες. Οι Ακαρνάνες βέβαια συμμετέχουν στον κοινό αγώνα εναντίον των Περσών με στρατιωτικό σώμα και στις Πλαταιές πολεμούν με γενναιότητα.

Ο Μεγιστίας ήταν μάντης και οιωνοσκόπος καταγόμενος από το λαμπρό γένος των μάντεων, το γένος των Μελαμποδιδών, με γενάρχη τον Μελάμποδα και ένδοξους πρόγονους τον Αμφιάραο και τον Αμφίλοχο. Ο Μεγιστίας, ως μάντης, διείδε το τέλος των Ελλήνων στις Θερμοπύλες προτού εμφανιστεί ο Εφιάλτης και προδώσει. Ο Ηρόδοτος δεν αφήνει καμιά αμφισβήτηση:

«Στους Έλληνες δε, οι οποίοι βρίσκονταν στις Θερμοπύλες, πρώτα – πρώτα ο μάντης Μεγιστίας, αφού εξέτασε τα σπλάχνα των σφαγίων, προείπε τον θάνατο, ο οποίος τους περίμενε την αυγή..»
Ο Μεγιστίας έμεινε πιστός φύλακας της ελευθερίας των Ελλήνων. Όταν διαφαινόταν ότι το τέλος των υπερασπιστών ήταν κοντά και οι Πέρσες θα καταλάμβαναν το στενό, ο μάντης αρνήθηκε να εγκαταλείψει το πεδίο της μάχης και τους συντρόφους του, αν και είχε προβλέψει την επικράτηση των Περσών. Ο Μεγιστίας δεν υποχώρησε, ούτε κοίταξε να γλυτώσει τη ζωή του, το μόνο που ζήτησε ήταν να φύγει από τις Θερμοπύλες ο γιος του, το μοναχοπαίδι του. Η αναφορά στον μάντη γίνεται και στο επίγραμμα του Σιμωνίδη:
«μνῆμα τόδε κλεινοῖο Μεγιστία, ὅν ποτε Μῆδοι
Σπερχειὸν ποταμὸν κτεῖναν ἀμειψάμενοι,
μάντιος, ὃς τότε Κῆρας ἐπερχομένας σάφα εἰδώς
οὐκ ἔτλη Σπάρτης ἡγεμόνας προλιπεῖν.»
ΠΑ 7, 677
(Αυτός είναι ο τάφος του δοξασμένου Μεγιστία , που κάποτε τον σκότωσαν οι Μήδοι , όταν πέρασαν τον Σπερχειό , του μάντη , που ενώ γνώριζε καλά πως πλησίασε ο θάνατος , δε δέχθηκε να εγκαταλείψει τον βασιλιά της Σπάρτης).
ΗΡΟΔΟΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ Ζ , Πολύμνια.

Έμεινε λοιπόν, ο μάντης δίκαιος και γενναίος, μην εγκαταλείποντας πατρίδα και συντρόφους. Εκεί στις Θερμοπύλες βρήκε τον θάνατο την τρίτη μέρα μαζί με τους Σπαρτιάτες του Λεωνίδα και τους Θεσπιείς του Δημοφίλου.
Σήμερα το όνομα του μάντη έχει περάσει στην ιστορική και εκπαιδευτική αφάνεια και δεν γίνεται λόγος γι’ αυτόν. Ούτε η ελληνική πολιτεία έχει τιμήσει την παρουσία του στη μάχη των Θερμοπυλών. Δεν υπάρχει καμία μια αναφορά στα σχολικά βιβλία, ως αναγνώριση ενός Έλληνα που δεν εγκατέλειψε τον αγώνα για πατρίδα και θυσιάστηκε γι’ αυτήν. Η χειρότερη τιμωρία για ένα ήρωα είναι η λησμονιά. Αυτές λοιπόν οι λίγες λέξεις αφιερώνονται στη μνήμη και στη θυσία του. Αξίζει να επισημανθεί το γεγονός ότι το 2003 ο Πολιτιστικός σύλλογος Αποδήμων Φυτειωτών ”Το Λιγοβίτσι” τοποθέτησε στο Δημαρχιακό κτίριο στις Φυτείες, αναθηματική πλάκα στη μνήμη του Θερμοπυλομάχου Μάντη Μεγιστία, για να μένει η θυσία του άσβεστη στις καρδιές των Ακαρνάνων.

Έρευνα-κείμενο: Χριστόφορος Τριάντης