Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2019

Ο Μικρός Ήρως

Μικρός Ήρως



Το 1ο εξώφυλλο του περιοδικού (από την 3η έκδοση).
Ο Μικρός Ήρως ήταν εβδομαδιαίο περιοδικό που συνέγραφε ο Στέλιος Ανεμοδουράς με το ψευδώνυμο "Θάνος Αστρίτης"[1] [2] [3] και διάνθιζε με σχέδιά του κυρίως ο Βύρων Απτόσογλου[4] [5]. Πρόκειται για τις περιπέτειες τριών ηρωικών Ελληνόπουλων (του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του "Σπίθα") κατά τη διάρκεια της κατοχήςκαι του αγώνα τους απέναντι σε Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες[6]. Κυκλοφόρησε για μία ολόκληρη 15ετία, από τις 24 Φεβρουαρίου του 1953[7] (με τίτλο 1ου τεύχους "Ελεύθερος Σκλάβος") έως τις 18 Ιουνίου του 1968[8] όταν και διακόπηκε απότομα στο τεύχος 798[9] (τίτλος: "Ένας Μικρός, Μικρός, Μικρός Ήρως") για να συνεχισθεί άμεσα με πλήρη εικονογράφηση. Η αρχική έκδοση περιλαμβάνει συνολικά 25.536 σελίδες[10]. Στις 5 Μαΐου του 1995κυκλοφόρησε το τεύχος 577 (Β΄περιόδου) του περιοδικού "Αντί" το οποίο προσέφερε στους αναγνώστες του δυο ακόμη ανέκδοτα τεύχη του "Μικρού "Ηρωα", τα υπό αριθμούς 799 και 800[11], που ολοκλήρωσαν τη σειρά. Επανεκδόθηκε αρκετές φορές και έχει διασκευασθεί και για το θέατρο[12] [13]. Σήμερα, κυκλοφορούν συλλεκτικοί τόμοι από τις ομώνυμες εκδόσεις (εκδόσεις "Μικρός Ήρως" - πρώην "Comics & Crosswords Puplications L.P.") του εγγονού του Στέλιου Ανεμοδουρά, Λεωκράτη Ανεμοδουρά[14] [15]. Ο "Μικρός Ήρως" επανεκδόθηκε αρκετές φορές, είτε υπό μορφή κόμικς πλήρους εικονογράφησης (1968-71), είτε υπό μορφή κειμένου με εικόνες, είτε υπό μορφή συλλεκτικών τόμων (1986) ή με μορφή μόνο κειμένου (2003 στην εφημερίδα Καθημερινή με τόμους των 8) ή με τόμους της πρωτότυπης εικονογράφησης (2013 στο Πρώτο Θέμα με τόμους των 5). Τη δεκαετία του '70, το ανάγνωσμα φιλοξενήθηκε στο περιοδικό Μπλεκ με τη μορφή κειμένου με λίγες, διάσπαρτες εικόνες.

Ιστορικό και προσανατολισμόςΕπεξεργασία


Το ανάγνωσμα του "Μ.Η." ως περιεχόμενο του περιοδικού Μπλεκ.
Το περιοδικό κυκλοφορούσε υπό μορφή τριπλής έκδοσης, με δύο δηλαδή ανατυπώσεις εντός της ίδιας εβδομάδας και αγαπήθηκε πολύ από τις πρώτες μεταπολεμικές γενιές[16], σε μία προσπάθεια του δημιουργού του να αμβλύνει μέσω αυτού τις οδυνηρές συνέπειες του πολέμου, της κατοχής και του εμφυλίου σπαραγμούπου είχαν μόλις προηγηθεί[17]. Στόχος του Ανεμοδουρά, όπως ο ίδιος έχει αναφέρει σε συνεντεύξεις του, δεν ήταν τόσο η απόδοση υψηλών λογοτεχνικών εκφράσεων, όσο η χρήση λιτής και κατανοητής γλώσσας[18]αλλά και η αποφυγή διχαστικών αναφορών, προκειμένου να επιτύχει την ανάδειξη αισθήματος πατριωτικής υπερηφάνειας και ομόνοιας, κάτι που πίστευε ότι είχε τόσο ανάγκη η "φουρνιά" των νεαρών κυρίως αναγνωστών εκείνη τη δύσκολη εποχή[19].

Συντελεστές της έκδοσηςΕπεξεργασία


Σχέδια του Δημήτρη Χαντζόπουλου στα εξώφυλλα των δυο τελευταίων τευχών του περιοδικού (1995)
Πλην του Βύρωνα Απτόσογλου, σχέδια της έκδοσης επιμελήθηκαν οι Θέμος Ανδρεόπουλος (εξώφυλλα στα τεύχη 263-278 και εσωτερική εικονογράφηση στα τεύχη 253-272)[20], ο Δημήτρης Αντωνόπουλος[21] στην πλήρως εικονογραφημένη εκδοχή και οι Δημήτρης Χαντζόπουλος και Βαγγέλης Χερουβείμ(τεύχη 799-800). Επίσης, σχέδια της σειράς φιλοτέχνησε και ο Κώστας Φραγκιαδάκης[22]στην ιστορία "Η Κατερίνα Κινδυνεύει" της οποίας το σενάριο έγραψε ο Γιώργος Βλάχος. Η ιστορία δημοσιεύθηκε στο επίτομο έργο "ΗΡΩΕΣ του Στέλιου Ανεμοδουρά" που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Comics & Crosswords Publications" (2015). Οι Γ. Βλάχος και Φραγκιαδάκης δημιούργησαν πέντε ακόμη σπονδυλωτές ιστορίες του "Μικρού Ήρωα" οι οποίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο με τίτλο "Μικρός Ήρως - Η Ακρόπολη Κινδυνεύει" που κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις "Μικρός Ήρως"[23] [24].

Μεταφορά, σχετικές εκδόσεις και εκδηλώσειςΕπεξεργασία


Το εξώφυλλο του βιβλίου του Στέλιου Ανεμοδουρά με τίτλο "Ο Μικρός Ήρως" (2001), που επιμελήθηκε ο Ηλίας Λάγιος.
Το 1976 το Ελεύθερο Θέατρο παρουσίασε στο Άλσος Παγκρατίου το σπονδυλωτό έργο «Το τραμ το τελευταίο»[25], όπου τους ρόλους του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του Σπίθα ερμήνευσαν αντίστοιχα ο Ντίνος Λύρας, η Υβόννη Μαλτέζου και ο Γιώργος Σαμπάνης. Στην εκδήλωση εκείνη ακούσθηκε για πρώτη φορά η σύνθεση (σε στίχους και μουσική δική του) του Λουκιανού Κηλαηδόνη «πού είσαι τώρα και σ' έχω χάσει, Μικρέ μου Ήρωα Γιώργο Θαλάσση». Από κει και έπειτα, το ανάγνωσμα του «Μικρού Ήρωα» έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στη θεατρική σκηνή[26] [27] με αρχή ένα δρώμενο σε ποιητικό λόγο με τίτλο "Ο Μικρός Ήρωας, το σκετσάκι" που παρουσίασε ο Ηλίας Λάγιος σε φεστιβάλ του περιοδικού "Αντί" που δόθηκε στο "Γκάζι" παρουσία και του ίδιου του Στέλιου Ανεμοδουρά, το καλοκαίρι του 1995[28]. Ακολούθησε μια παράσταση η οποία δόθηκε το 2001 στη Θεσσαλονίκη, τιμής ένεκεν με το Δημήτρη Πιατά το ρόλο του «Σπίθα», αλλά και στο Λυκαβηττό στις 17 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς[29]. Σχετική παράσταση, εξάλλου, διοργανώθηκε και από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος[30] σε σκηνοθεσία του Γιάννη Ρήγα[31]. Ο Γιώργος Νινιόςερμήνευσε το χαρακτήρα του Γιώργου Θαλάσση σε ένα δραματοποιημένο σκετς που παρουσιάσθηκε από την τηλεοπτική εκπομπή "Νυχτερινός Επισκέπτης"[32] του δημοσιογράφου Άρη Σκιαδόπουλου[33]. Ένα βραχύβιο ραδιοσίριαλ από τον ραδιοφωνικό σταθμό "Αθήνα 9,84" ασχολήθηκε επίσης με τη σειρά, σε επιμέλεια του Δ. Πιατά. Σημαντικές εκδηλώσεις για το "Μικρό Ήρωα" έλαβαν χώρα σε Αγρίνιο, Ορεστιάδακαι Πάτρα, αλλά και στο Χολαργό (2006), με την τελευταία να έχει διοργανώσει ο «ο Σύλλογος Φίλων του Μικρού Ήρωα»[34] (υπό την αιγίδα των εκδόσεων «Περιοδικός Τύπος», των Γιώργου και Κατερίνας Ανεμοδουρά). Στις περισσότερες από αυτές, κεντρικός ομιλητής ήταν ο δημοσιογράφοςΓιώργος Γ. Βλάχος, συγγραφέας του δίτομου έργου «Μικρός Ήρως - Το λεξικό» που κυκλοφόρησε το 2005 από τον "Περιοδικό Τύπο". Το "Λεξικό" παρουσιάσθηκε δις, στο ίδρυμα Μπενάκη για δημοσιογράφους και σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας με παρουσία 1.000 ακροατών, την ίδια χρονιά της έκδοσής του. Βιβλίο για το "Μ.Η." έχει επιμεληθεί και ο Ηλίας Λάγιος, το οποίο κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Κατάρτι"[35]τον Ιούνιο του 2001. Έκθεση για το "Μ.Η." είχε οργανωθεί το 1996 στο Ψυχικό, όπως και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, η οποία διάρκεσε 15 ημέρες (2003[36]). Παλαιότερα είχε σχεδιασθεί μια προσαρμογή του έργου σε κινούμενα σχέδια, ενώ προτάθηκε και η παραγωγή κινηματογραφικής ταινίας[37], χωρίς ωστόσο κάτι από τα δυο να έχει ακόμη υλοποιηθεί.

Σύνδεση με την πραγματικότητα και αντιδράσειςΕπεξεργασία


Χαρακτηριστικό εξώφυλλο του πλήρως εικονογραφημένου "Μικρού Ήρωα" (1968).
Ο Ανεμοδουράς παρότι ο ίδιος υπήρξε, κατά δήλωσή του, μέλος της ΚΝΕ, απέφυγε να αναφέρει στο σενάριό του τις (υπαρκτές) αντιστασιακές ομάδες που έδρασαν στην κατοχική Ελλάδα, προκειμένου να μην αναφερθεί και στις μεταξύ τους συγκρούσεις. Το γεγονός αυτό όμως προκάλεσε την αντίδραση της Αριστεράς,[38]που προσπάθησε με ανακοινώσεις να υποβαθμίσει το περιοδικό.[39]. Υπήρξε και μια περίπτωση που παραλίγο να προκληθεί διπλωματικό επεισόδιο μεταξύ Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας μετά από απαίτηση των Βρετανών το περιοδικό να μην κυκλοφορεί στην Κύπρο[40].

Χαρακτηριστικά και επιρροήΕπεξεργασία


Εξώφυλλο του δίτομου "Λεξικού" του Μικρού Ήρωα.
Ο "Μικρός Ήρως" ήταν το πρώτο, αμιγώς ελληνικό περιοδικό[41] με pulp-fiction θεματολογία[42]. Για τη συγγραφή του, ο Ανεμοδουράς δανείσθηκε στοιχεία ηρώων της παγκόσμιας λογοτεχνίας και μιας παράδοσης λαϊκής κουλτούρας[43] από την οποία ήταν επηρεασμένος. Το ανάγνωσμα, γραμμένο σε επικό ύφος[44] [45], ήταν επικεντρωμένο σε μια τριάδα κύριων χαρακτήρων[46] που διέθεταν εκπληκτικές, σχεδόν υπερφυσικές ικανότητες[47]. Ως περιοδικό επηρέασε τους ευαίσθητους νεαρούς αναγνώστες[48] των δεκαετιών του '50 και του '60[49], όταν ακόμη η Αθήνα ελάχιστα διέφερε από την εικόνα που είχε κατά τα χρόνια της κατοχής. Έτσι, οι περισσότεροι από τους αναγνώστες του εντύπου ταυτίστηκαν με τους πρωταγωνιστές του[50] και αυτό αποδεικνύεται από τις "μάχες" που παίζονταν από παιδιά στους δρόμους και όπου οι συμμετέχοντες μιμούνταν τους ήρωες της ιστορίας[51]. Έχει διατυπωθεί η άποψη, ωστόσο, πως ο "Μικρός Ήρωας" δεν επηρέασε ούτε στο ελάχιστο τη νέα γενιά της εποχής του, ούτε αναφερόταν στην Εθνική Αντίσταση, αλλά εξυπηρετούσε τα συμφέροντα της κυβέρνησης του μετεμφυλιακού, δυτικόφιλου ελληνικού κράτους[52]. Το ανάγνωσμα κατηγορήθηκε επίσης, για πουριτανισμό[53]. Μέσω του εντύπου πάντως, διαμορφώθηκε μια συγκεκριμένη κουλτούρα[54] που διατηρεί έως και πρόσφατα τα χαρακτηριστικά που την ανέδειξαν. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις αρκετών Ελλήνων πολιτικών, όπως αποτυπώθηκαν κατά καιρούς[55]. Επίσημα δηλωμένοι φίλοι του "Μικρού Ήρωα" έχουν δηλώσει οι Νίκος Κωνσταντόπουλος, Γιάννης Δημαράς, Θόδωρος Κασσίμης, Σπύρος Ορνεράκης[56]. Για την έκδοση του περιοδικού, ο Μανώλης Γλέζος ευχήθηκε κάθε επιτυχία[57]. Στις 6 Νοεμβρίου 1997 το περιοδικό και ο δημιουργός του τιμήθηκαν από το Δήμο Αθηναίων[58].

Περίοδοι έκδοσηςΕπεξεργασία

Το περιοδικό από την πρώτη κυκλοφορία του έχει ανατυπωθεί και επανεκδοθεί πολλές φορές.
  • 1η έκδοση (1953 - 1968, συνολικά κυκλοφόρησαν 798 τεύχη μέχρι το 1968 όπου η κυκλοφορία του περιοδικού ανεστάλη επειδή η δύο εβδομάδων διακοπή της κυκλοφορίας όλων των εντύπων που επέβαλλε το δικτατορικό καθεστώς σε συνδυασμό και με άλλους παράγοντες, κατέστρεψαν το περιοδικό όπως ανέφερε χαρακτηριστικά σε συνέντευξή του ο εκδότης και συγγραφέας του περιοδικού Στέλιος Ανεμοδουράς).
Από το 1961 το περιοδικό κυκλοφορούσε 2 φορές μέσα στην ίδια εβδομάδα (με την ένδειξη "Ανατύπωσις") και από το 1966 τρεις φορές, τις Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο.
Οπότε διαμορφώθηκαν οι εξής εκδόσεις:
  • 2η έκδοση (1961 - 1968)
  • 3η έκδοση (1966 - 1968)
Εν συνεχεία:

Εξώφυλλο του "Εβδομαδιαίου Μικρού Ήρωα", σε σχέδιο του Βύρωνα Απτόσογλου.
  • 4η έκδοση (1976): Εβδομαδιαίο περιοδικό (κείμενο με εικόνες) το οποίο περιείχε και άλλες εικονογραφημένες ιστορίες. Εκδόθηκαν 28 τεύχη ("Γενικαί Εκδοτικαί Επιχειρήσεις Ο.Ε."). Εικονογράφηση εξώφυλλων από το Βύρωνα Απτόσογλου.
  • 5η έκδοση (1985-1987) Κυκλοφόρησαν 100 τόμοι των 8 τευχών εκτός του τελευταίου που περιείχε 6 υπό μορφή κειμένου μόνο χωρίς εικόνες ("Περιοδικός Τύπος Α.Ε.").

Το εξώφυλλο του ειδικού τεύχους του περιοδικού "Αντί", που ήταν εξ' ολοκλήρου αφιερωμένο στο "Μικρό Ήρωα".
Το 1995 το περιοδικό "Αντί" (τεύχος 577), έκανε αφιέρωμα στο Μικρό Ήρωα , δημοσιεύοντας 2 αδημοσίευτες ιστορίες και έτσι το περιοδικό έκλεισε τον κύκλο του στον αριθμό των 800 τευχών. Τις ιστορίες του τεύχους 799 συνέγραψαν οι Σωτήρης Δημητρίου, Ξενοφών Μπρουντζάκης, Αλέξης Πανσέληνος και Ηλίας Λάγιος και του τεύχους 800 ο Στέλιος Ανεμοδουράς[59].
  • 6η έκδοση (2000): Σε τεύχη η έκδοση έφτασε τον αριθμό 104 τεύχη και στη συνέχεια κυκλοφόρησαν μεμονωμένα μαζί με ένα τόμο του 1985 ("Περιοδικός Τύπος Α.Ε.").
Στη συνέχεια (28η Οκτωβρίου 2003) κυκλοφόρησε ο πρώτος τόμος (1985) από την εφημερίδα "Η Καθημερινή" και την επόμενη χρονιά (28η Οκτωβρίου 2004) κυκλοφόρησε ο δεύτερος τόμος από την ίδια εφημερίδα.
  • 7η έκδοση (2013): Κυκλοφόρησαν 6 συλλεκτικοί τόμοι των 5 τευχών από την εφημερίδα "Πρώτο Θέμα". Η 7η έκδοση συνεχίζεται έως και σήμερα από την νέα εκδοτική εταιρία του Λεωκράτη Ανεμοδουρά "Comics & Crosswords Publications Ε.Ε. / Εκδόσεις Μικρός Ήρως". Από την προαναφερόμενη εταιρία κυκλοφόρησαν δύο τόμοι (7,8) και στη συνέχεια η έκδοση διακόπηκε λόγω οικονομικών προβλημάτων. Την 8η και 15η Ιουνίου 2014 κυκλοφόρησαν 2 ακόμα τόμοι από την εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος της Κυριακής" ενώ η έκδοση συνεχίσθηκε από την εταιρία "Comics & Crosswords Publications Ε.Ε. / Εκδόσεις Μικρός Ήρως". Στην πορεία του εκδόθηκαν συνολικά 40 τόμοι (τεύχη 1-200), 6 Ειδικές Εκδόσεις και διάφορες ιστορίες που εκδόθηκαν σε άλλες εκδόσεις (πχ. "Ήρωες του Στέλιου Ανεμοδουρά")

"Εικονογραφημένος Μικρός Ήρως"Επεξεργασία

  • 1η έκδοση (1η Ιουλίου 1968 - 1971, "Γενικαί Εκδοτικαί Επιχειρήσεις Ο.Ε.") Εκδόθηκαν 64 15θήμερα τεύχη, με επεισόδια από την 1η έκδοση από το τεύχος 90 και μετά, σε πλήρη εικονογράφηση-μορφή κόμικς.
  • 2η έκδοση (2004 - 2005) Αναπαράχθηκαν 15 συλλεκτικοί τόμοι σε επιμέλεια Νίκου Ζώη ("Περιοδικός Τύπος Α.Ε.").

Το έκτακτο τεύχος του "Μικρού Ήρωα" (2007) με πλήρη εικονογράφηση από τον Κώστα Φραγκιαδάκη.
  • 3η έκδοση (ένα τεύχος, 2007) σε επιμέλεια Νίκου Ζώη και εικονογράφηση Κώστα Φραγκιαδάκη ("Περιοδικός Τύπος Α.Ε.").

Κεντρικοί χαρακτήρεςΕπεξεργασία


Οι τρεις βασικοί πρωταγωνιστές της σειράς, σε ασπρόμαυρο σχέδιο του Βύρωνα Απτόσογλου.

Γιώργος ΘαλάσσηςΕπεξεργασία

Κύριο λήμμα: Γιώργος Θαλάσσης
Ο Γιώργος Θαλάσσης είναι ένα έφηβο παιδί, ορφανό από πατέρα και άριστο γνώστη πολεμικών τεχνών, το οποίο αποφασίζει να δώσει τον υπέρ-πάντων αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας από το ζυγό των κατακτητών, κατά τη διάρκεια της τριπλής κατοχής της Ελλάδας, από Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους.
Πιστοί σύντροφοι στις προσπάθειές του στέκονται η αγαπημένη του Κατερίνα, με την οποία τον συνδέει πλατωνική ερωτική σχέση και το "αιώνια πεινασμένο παιδί", ο ευτραφής, καλοκάγαθος "Σπίθας".

ΚατερίναΕπεξεργασία

Κύριο λήμμα: Κατερίνα (χαρακτήρας κόμικς)
Η Κατερίνα είναι μια έφηβη κοπέλα η οποία λαμβάνει μέρος στην Εθνική Αντίσταση του ελληνικού λαού, απέναντι στους Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους κατακτητές, στο πλευρό του Γιώργου Θαλάσση και του Σπίθα.

ΣπίθαςΕπεξεργασία

Κύριο λήμμα: Σπίθας
Ο Σπίθας είναι έφηβος με μικρή διανοητική καθυστέρηση και απόλυτα αφοσιωμένος φίλος του Γιώργου Θαλάσση στον αγώνα τους κατά τη διάρκεια της Κατοχής, εναντίον των Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων κατακτητών. Μαζί με την Κατερίνα, συνιστούν μια ακαταμάχητη τριάδα ηρώων.

ΔευτεραγωνιστέςΕπεξεργασία


Ο δευτεραγωνιστής "Μπόμπιρας" από εξώφυλλο του περιοδικού.
Όπως αναφέρει ο Γιώργος Γ. Βλάχος[60] από τις σελίδες του περιοδικού πέρασαν κατά καιρούς αρκετοί υποστηρικτικοί χαρακτήρες, που καθέναν τους διέκρινε ένα ιδιαίτερο χάρισμα και που όλοι θυσιάστηκαν στον αγώνα για την ελευθερία. Κατά σειρά εμφάνισης, αυτοί ήσαν: "Κεραυνός", "Νίκος Γαλανός", "Διαβολάκος", "Αρτέμιος", "Ζουζούνι", "Τζιτζίκι", "Πιτσιρίκος", "Πειραχτήρι", "Γάτος", "Γαβριάς", "Σουσουράδα", "Μπόμπιρας", "Κύπρος", "Χαζούλης", "Σαΐτας", "Τζάγκουαρ", "Λίλιπουτ", "Μιμόζα".

ΑντίπαλοιΕπεξεργασία

Μεταξύ των περίπου 150 εχθρικών πρακτόρων, κατασκόπων και αντιπάλων που εμφανίσθηκαν στο ανάγνωσμα, ξεχωρίζουν οι Σεϊτάν Αλαμάν, "Φροϊλάιν Χ", "Κόρακας", "Τζαναβάρ", "Γολιάθ", "Τσιν-Τσιν", "Γιαχαμούτο Κοτούλα", "Μαριλένα", "Πράκτωρ Ντράκουλα", "Νάνος", "Ωραίος", "Γεράκι" κ.α.

ΠηγέςΕπεξεργασία

Αναρτήθηκε από στις

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)